Grote vreugde deze week. Het nieuwe klimaatakkoord is een feit. Er werd besloten de natuur een handje te helpen. In die mate dat we niet willen overdrijven met het ontregelen ervan. In die mate dat er nog niemand weet hoe en met welke acties dit gaat gebeuren. ‘Yes we can’. We vergeten misschien iets: de natuur is zichzelf al aan het bijregelen. Het gebeurt echter niet op de manier zoals wij het willen. Dit nadat wij zelf de oorzaak waren waarom de natuur zichzelf is beginnen bijsturen na het, in feite nog maar een kleine 100 jaar, uitstoten van vuiligheid door de mens.

De natuur is intelligent. De natuur heeft het ook al allemaal eens meegemaakt. De natuur ligt er in feite niet zodanig wakker van, denk ik dan. Dit komt omdat de natuur tijd heeft. Dit komt omdat de natuur geen waardeoordeel velt. Dit komt omdat de natuur geen verschil maakt tussen een verstikkende atmosfeer veroorzaakt door een reuzen meteorietinslag, een uitbarsting van een megavulkaan of de vervuiling veroorzaak door menselijk toedoen. De intelligentie en de grootsheid van onze aarde staat daar boven. De natuur zorgt er wel voor dat ze zichzelf in evenwicht houdt en dit op de gepaste snelheid, al naargelang de grootte van het onevenwicht.

Kijk, in de natuur worden zieke of verzwakte dieren gepakt en opgegeten door roofdieren. In de natuur worden minder sterke organismen verdrongen door sterkere organismen. Dit om evenwicht te houden, het voorbestaan van een groep te kunnen garanderen. En is er ergens eens een overshoot van het sterkere organisme, dan breekt er, misschien zoals bij de konijnen, een myxomatoseplaag uit. In de natuur noemt men dit geen schande. In de natuur hoeft men daarom geen dagen het treinverkeer stil te leggen. In de natuur begrijpt iedereen dat. Iedereen; dat zijn dan planten en dieren. Wij noemen dat ook wel eens de ‘lagere levensvormen’.

Wij mensen kennen dit fenomeen ook uit de sport. In de sport maalt er geen kat om, en al zeker de supporters niet, wanneer een speler die niet goed functioneert op de bank gezet wordt. In tegendeel, wanneer de coach niet snel genoeg ingrijpt, krijgt hij halverwege de match wel het ongenoegen van de duizenden supporters over zich. Zelfs een trainer ontsnapt niet aan ontslag als de groep niet functioneert. En, wanneer we dit vergelijken met de natuur, dan is dit een gelijkaardig zelfregulerend systeem. Al gaat het in ons geval dan over winnen. Het voortbestaan van de club hangt daar inderdaad van af.

Waarom wordt dit zelfregulerend systeem dan plots zo moeilijk wanneer het over het bedrijfsleven gaat? Waarom wordt het dan precies zo erg dat, gezien de economische druk, het voortbestaan van de groep ondergeschikt wordt aan een aantal, middels cao verkregen akkoorden, rechten of verworvenheden? Waarom moet men daarvoor het land gaan lamleggen? Waarom moet men zich als zaakvoerder 10 keer verantwoorden en veel geld betalen, als deze het voortbestaan van zijn groep wil verzekeren.

Gisteren gaf ik een lezing voor een aantal HR-professionals. Ik vertelde mijn verhaal over hoe ik ooit schrok welke positieve invloed een aantal ontslagen had op de groep en de sfeer binnen het bedrijf dat ik leid. De meeste werknemers waren opgelucht. De groep kwam tot rust. Het werd de groep duidelijk dat er gekozen werd voor de groep. De groep ging zelfs iets terug doen. De groep werd een zelfmotiverend team. De ‘natuur’ begon zijn werk te doen. Eén van de aanwezige HR professionals vertelde het volgende: ‘Ik moet mijn baas er soms op wijzen om eens iemand af te danken. Om redenen van kosten en angsten wordt dit te weinig snel gedaan en wordt de groep ziek.’

Iemand anders, verantwoordelijk voor HR van een beschutte werkplaats, vertelde dit: ‘ een beschutte werkplaats is een vzw die als taak heeft werkgelegenheid te creëren. Daarvoor krijgen wij subsidies. Als er echter iemand niet wil werken dan is dat zijn keuze. Niemand wordt verplicht. Die mensen kunnen dan natuurlijk ook niet blijven want we hebben ook onze economische belangen te vrijwaren en verantwoording af te leggen ten opzichte van de belastingbetaler.’

Werken moet men doen omdat men het graag doet. Je moet je mensen helpen graag hun werk te doen. Die verantwoordelijkheid wil ik, als zaakvoerder, met plezier nemen. Die verantwoordelijkheid moeten trouwens alle werkgevers nemen. Het algemeen belang en het economisch belang van zijn organisatie daarbij niet uit het oog verliezend.

Geloof me. Ik heb nog geen enkele werkgever (en dan heb ik het niet over multinationals waar saneringsgolven soms ook het positieve wegspoelen) gehoord die een werknemer die een positieve bijdrage levert aan de groep en het bedrijfsresultaat, ontslagen heeft. Ook hoorde ik weinig werkgemers die verworvenheden ontnamen als het economisch niet echt nodig was.

Diep van binnen zit er bij ieder van ons nog een stukje natuur. Een restje dier. Beseffend hoe de natuur werkt. Beseffend wanneer het evenwicht weg is. In de KMO wereld merk ik toch een hoger bewustzijn dan vroeger op dat vlak. Misschien omdat we met z’n allen te ver van het evenwicht geraakt zijn. Meer en meer als ik rondom kijk, zie ik dat we terug naar een tijdperk gaan waar logische natuurkrachten terug werken.

Al moeten we misschien eerst nog wat stormen doorstaan.

Al moeten we eerst nog wat acties van werknemersorganisaties verdragen en daardoor wat meer de auto nemen met z’n allen. Of zoals de laatste keer toen ik met heel mijn team mijn vlucht Charleroi – Turijn moest omboeken en zodoende twee vluchten moest nemen (eerst met de auto naar Schiphol om dan naar Barcelona te vliegen en vandaar naar Turijn). De extra tonnen diesel en kerosine worden meteen ook onze extra bijdrage aan het prangende probleem van de opwarming van het klimaat.

Maar de natuur maalt daar echt niet om. Op de tijdsschaal van het bestaan van onze aarde zal dit slechts een kortstondig oponthoud zijn in de weg naar evenwicht.

Het komt wel goed hoor. Dat heeft de natuur al altijd bewezen.

Als iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt zal het echter nog sneller en plezanter lopen.

Het is een keuze die we hebben. Ik wil het geen uitdaging noemen. Eerder een natuurlijke keuze.

Misschien dat werkgeversorganisaties die keuze ook kunnen overwegen en hun rol even moeten herbekijken.

Vooraleer de myxomathoseplaag ook bij hen toeslaat.